نارسایی قلبی
نارسایی قلبی، که گاهی اوقات تحت عنوان نارسایی احتقانی قلب نیز شناخته می شود، زمانی اتفاق می افتد که عضله قلب شما خون را به اندازه لازم پمپاژ نمی کند. چنین اتفاقی ممکن است باعث تنگی عروق قلب (بیماری عروق کرونر)، پرفشاری خون و به تدریج باعث ضعف عضلات قلب شود.
بهتر است بدانید همه شرایطی که منجر به نارسایی قلبی می شوند قابل برگشت نیستند، اما روش های درمانی می توانند علائم و نشانه های نارسایی قلبی را بهبود بخشند و به شما در طول عمر بیشتر کمک کنند. تغییر در سبک زندگی مانند ورزش، کاهش مصرف نمک در رژیم غذایی، کنترل استرس و اضافه وزن می تواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد.
در ادامه به توضیحات بیشتری در این باره می پردازیم. با ما همراه باشید:
نارسایی قلبی چیست؟
نارسایی قلبی، زمانی اتفاق می افتد که به علت عملکرد ضعیف قلب هنگام پمپاژ خون، مایعات در بدن دچار تجمع شوند. نارسایی قلبی گاهی در اصطلاح پزشکی، احتقان یا (CHF) نیز نامیده می شود.
وقتی توانایی قلب برای پمپاژ خون کاهش پیدا کند، در نتیجه آن مایعات در بدن تجمع پیدا خواهند کرد و این مساله موجب بزرگ تر شدن غیر عادی بطن چپ قلب خواهد شد.
انواع نارسایی های قلبی
- نارسایی احتقان قلب
نارسایی یا احتقان قلب، بر اثر وجود مشکلات و یا اختلالاتی که در سمت راست یا چپ قلب وجود دارد، رخ خواهد داد. اما در اغلب مواقع نارسایی قلبی در سمت چپ قلب رخ می دهد.
سمت چپ قلب وظیفه پمپاژ خون به سراسر بدن را دارد و از سمت راست قلب قوی تر است. عملکرد سمت چپ قلب به این صورت است که دهلیز چپ، را از ریه به بطن چپ می فرستد و سپس بطن چپ خون را در سراسر بدن منتشر می کند.
در صورتی که به علت نارسایی قلبی، بطن چپ قلب، ضعیف شود، دیگر نمی تواند به درستی و به صورت کامل، خونی که از دهلیز راست دریافت کرده است را به سایر نقاط بدن پمپاژ کند. در نتیجه خون به سمت ریه ها پس زده می شود.
- نارسایی سیستولی قلب
یکی دیگر از فعالیت های قلب هنگام پمپاژ خون، منقبض شدن است. زمانی که بطن چپ هنگام پمپاژ خون نتواند به درستی منقبض شود، نارسایی سیستولی قلب رخ خواهد داد.
در این حالت قلب، با هر تپش دیگر نمی تواند خون را به میزان کافی در سراسر بدن به گردش دربیاورد.
- نارسایی دیاستولی قلب
قلب پس از منقبض و سفت شدن، بلافاصله باید شل شود، در واقع قلب در هر تپش، یک بار منقبض و یک بار شل باید شود. اگر دیواره های عضلانی قلب، پس از منقبض شدن نتوانند به حد کفایت شل شوند، نارسایی دیاستولی رخ خواهد داد. در این حالت قلب نمی تواند از خون پر شود و باز هم فرایند پمپاژ به صورت کامل و به درستی رخ نخواهد داد.
یکی از وجوه شباهت نارسایی دیاستولی و نارسایی سیستولی، آن است که خون وارد شده به بطن چپ، به بافت ریوی پس زده خواهد شد و در نتیجه در مویرگ های ریه خون تجمع خواهد کرد.
اگر میزان خونی که در مویرگ های ریه دچار تجمع شده است به حد بحرانی برسد، خون به کیسه های هوای ریه که در اصطلاح پزشکی آلوئل نامیده می شود، نشت می کند و احتقان ریوی، اتفاق میفتد و تنفس برای فرد مبتلا بسیار دشوار می شود.
- نارسایی سمت راست قلب
البته گاهی نیز نارسایی قلبی، سمت راست قلب را تحت تاثیر قرار می دهد. نارسایی سمت راست قلب، یا بر اثر بیماری ریوی رخ می دهد و یا زمانی که سمت چپ قلب نیز دچار نارسایی باشد.
خونی که سمت چپ قلب به سراسر بدن منتشر کرده است، را سمت راست قلب دریافت می کند و سپس آن را به ریه می فرستد تا ریه آن خون را از اکسیژن غنی کند و به دوباره به سمت چپ قلب بازگردد تا در بدن منتشر شود. اگر سمت راست قلب به خاطر فشار ناشی از نارسایی سمت چپ بدن هنگام بازگرداندن خون، دچار آسیب شود، توانایی سمت راست قلب نیز برای پمپاژ خون کاهش می یابد. در نتیجه به جای آن که خون از سمت راست قلب به ریه ها برود به سوی سیاهرگ ها باز خواهد گشت. در اثر این اتفاق سایر بافت ها و اعضای بدن دچار تورم خواهند شد.
نارسایی سمت راست قلب در اکثر مواقع باعث متورم شدن پاها می شود. البته گاهی نیز سیاهرگ های گردن بر اثر این اتفاقات ورم خواهند کرد. حتی ممکن است اندام های درون شکمی، مانند کبد و روده نیز متورم شوند و علائم تورم شان را با حالت تهوع و بی اشتهایی نشان دهند.
علائم نارسایی قلب
- احساس تنگی نفس هنگام دراز کشیدن یا انجام فعالیت های بدنی مانند پیاده روی، بالا رفتن از پله ها و یا ورزش کردن
- حالت تهوع، بی اشتهایی و استفراغ
- ایجاد اختلال در خواب به دلیل دشوار شدن تنفس
- تورم عضلات پا و شکم
- افزایش وزن ناگهانی
- نامنظم شدن ضربان قلب
- خس خس سینه و سرفه های مزمن
- افزایش وزن بی دلیل و ناگهانی در مدتی کوتاه
البته علائم نارسایی قلبی همزمان با هم رخ نمی دهند، گاهی ممکن است فقط یک یا دو علامت بروز پیدا کند. در هر صورت در صورت مواجه با هر کدام از علائمی که برشمرده شد، سریعا به پزشکی حاذق و متخصص مراجعه نمایید و مراحل درمانی را آغاز نمایید.
هیچ گاه علائم هشدار دهنده نارسایی قلبی را سرسری نگیرید، و از درمان های خودسرانه بپرهیزید. چرا که هر گونه سهل انگاری در خصوص بیماری های قلبی عواقبی سخت و جبران ناپذیر با خود خواهد داشت.
خصوصا اگر در خانواده تان نیز فرد یا افرادی دارای سابقه ناراحتی قلبی وجود دارد حتی بدون داشتن علائم نیز برای معاینه به یک پزشک متخصص قلب متبحر، مراجعه نمایید چرا که بیماری های قلبی به طور مزمن رخ می دهند و باید هر چه سریعتر به آن ها رسیدگی شود، احتمال رشد و خطرناک شدن آن ها بیشتر است.
علت نارسایی قلبی
نارسایی قلبی بر اثر دلایل مختلف رخ می دهد، البته گاهی نیز علت دقیقی برای نارسایی قلبی وجود ندارد. اما در ادامه شایع ترین انواع نارسایی قلبی را بیان خواهیم کرد.
شایع ترین آن ها عبارت اند از:
- بروز نارسایی قلبی بر اثر بیماری عروق کرونر قلب
- نارسایی قلبی بر اثر کاردیومیوپاتی ( مشکلات عضله قلب)
- نارسایی قلبی بر اثر مشکل بالا بودن فشار خون
- نارسایی قلبی بر اثر مشکلات دریچه های قلب
- نارسایی قلبی بر اثر وجود مشکل آریتمی ( نامنظم بودن ضربان قلب)
- نارسایی قلبی بر اثر استفاده بیش از حد از الکل و یا مواد مخدر
- نارسایی قلبی بر اثر قرار گرفتن در معرض بخارات سمی
- نارسایی قلبی بر اثر مشکلات مادرزادی
- نارسایی قلبی بر اثر دیابت
- نارسایی قلبی بر اثر مشکلات حاد تیروئید
این عارضه چگونه درمان می شود؟
نارسایی قلبی هیچ گاه به طور کامل درمان نخواهد شد، تنها از طریق روش های درمانی می توان وضعیت قلب را بهبود داد و مانع پیشرفت مشکلات نارسایی قلبی شد.
درمان نارسایی قلبی به دو عامل مهم وابسته است:
یکی کاهش فشار خون و دیگری اصطلاح مشکلات دریچه های قلب
زمانی که درمان نارسایی قلبی آغاز می شود، متعاقب آن باید سبک زندگی که باعث تشدید بیماری نارسایی قلبی شده است، نیز تغییر یابد.
در ادامه کارهایی که به درمان بیماری نارسایی قلبی کمک می کنند را بیان می کنیم:
- اتخاذ رژیم غذایی مناسب
هنگامی که فردی به بیماری نارسایی قلبی مبتلا است باید به طرز قابل توجهی میزان نمک مصرفی اش کاهش یابد. فرد مبتلا به نارسایی قلبی باید غذاهایی بخورد که میزان چربی و کلسترول آن ها پایین است. در عوض مصرف میوه جات و سبزیجات را تا حد امکان افزایش دهد. مصرف گوشت، خصوصا گوشت قرمز نیز باید به حداقل ممکن برسد. البته پزشک متخصص قلب پس از بررسی نتایج آزمایشات شما، مواد غذایی که باید بیشتر مورد استفاده قرار بگیرند را معرفی خواهد کرد.
- انجام ورزش روتین
تاثیر ورزش بر قلب بسیار است. عموم افرادی که به نارسایی قلبی مبتلا هستند می توانند ورزش کنند اما میزان و نوع ورزش را پزشک معالج شما باید تعیین کند.
چرا که انجام برخی از ورزش ها برای بیماران مبتلا ممکن است خطرناک باشد. محدوده زمانی که بیمار به ورزش باید بپردازد نیز با توجه به شرایط جسمی وی توسط پزشک متخصص قلب تعیین خواهد شد.
- کنترل شرایط وزنی
بیماران مبتلا به نارسایی قلبی به هیچ عنوان نباید اضافه وزن داشته باشند چرا که همراه با اضافه وزن، قند و چربی خون نیز افزایش خواهد یافت که این مساله تاثیری خطرناک بر روی سلامتی قلب بر جای خواهد گذاشت.
- کنترل فشار خون
افزایش فشار خون به شدت تاثیر مخربی بر عملکرد قلب و نامطلوب شدن شرایط درمانی خواهد داشت.
- همکاری اعضای خانواده
اعضای خانواده تاثیری حیاتی در درمان بیماران مبتلا به ناراحتی های قلبی دارند. معمولا زمانی که افراد از ابتلای شان به نارسایی قلبی مطلع می شوند در انجام مراحل اولیه درمانی، دچار احساس ناتوانی و ناامیدی می شوند. اضطرابی که به بیماران بر اثر آگاهی یافتن از مشکلات شان دست می دهد تاثیری منفی بر درمان مشکلات قلبی دارد. در صورتی که افراد خانواده به کمک و یاری بیمار بپردازند و محیطی آرامش بخش را برای او فراهم آورند، بیمار بسیار راحت تر می تواند مراحل درمانی را طی کند و اثرات مطلوب درمان در شرایط حمایت و همکاری خانواده بهتر و سریعتر ظاهر خواهند شد.
دارو هایی که برای درمان تجویز می شوند به شرح زیر می باشد
برای درمان نارسایی های قلبی داروهای مختلفی وجود دارد که پس از انجام تست ها، معاینات و آزمایشات لازم و بررسی آن ها از سوی پزشک، تجویز خواهند شد. در صورت آگاهی یافتن از مشکل نارسایی قلبی از مصرف خودسرانه دارو به شدت پرهیز نمایید، چرا که با توجه به شرایط فیزیولوژیکی هر بیمار، پزشک داروهای متفاوتی برای درمان نارسایی های قلبی تجویز خواهد کرد. ممکن است یک دارو برای درمان یک بیمار قلبی موثر واقع شود ولی همان دارو برای فردی دیگر خطرناک محسوب شود.
هیچ گاه درمان را نیمه کاره رها نکنید. هنگامی که برای رفع مشکل نارسایی قلبی به مصرف دارو می پردازید، باید به طور مدام عملکرد کلیه های شما و نیز میزان پتاسیم خون تان مورد بررسی قرار بگیرد.
اینکه در چه زمان هایی باید انجام آزمایشات خونی را تکرار کنید بستگی به نوع داروهای تجویز شده برای شما دارد.
گاهی مصرف بعضی از داروها برای برخی از افراد با ایجاد عوارض همراه می شوند ولی برای برخی دیگر مشکلی ایجاد نمی کنند. برای آگاهی یافتن از واکنش بدن نسبت به برخی از داروها باید به طور مداوم آزمایشات خون انجام شود.
نتیجه گیری
در نهایت پس از بازگو کردن موارد بسیاری از این عارضه باید تذکر داد که با رعایت نکات مراقبتی و انجام چکاپ های دوره ای البته در صورتی که مستعد این بیماری از جهت سابقه خانوادگی هستید می توان تا حد زیادی این بیماری را کنترل کرد.
دیدگاهتان را بنویسید